Coraz większe problemy ze stosowaniem posypek utwardzających
Coraz mocniej nasilającym się zjawiskiem na rynku betonowych posadzek przemysłowych są problemy z posypkami utwardzającymi. Nie tyle z samymi posypkami, co z możliwością ich prawidłowego wtarcia przez wykonawców. Skutkuje to zwykle tzw. delaminacją czyli odspojeniem warstwy wierzchniej – utwardzonej posadzki od betonu.
Rozwarstwienia sięgają od 1 do kilku milimetrów, w zależności od tego jak dużo posypki wykonawca nieskutecznie próbował wetrzeć. Tego typu usterka może występować punktowo, sporadycznie i można ją naprawić miejscowo. Zdarzają się również przypadki masowego występowania tego zjawiska na powierzchni całej płyty posadzkowej.
Jaka jest skala problemu z posypkami?
Jest to problem o tyle poważny, że może pociągać za sobą duże konsekwencje organizacyjne i finansowe. Brak stworzenia monolitycznej substancji posypki z betonem rozpoznać możemy poprzez odparzenia (czasami miejsca te są wyraźnie ciemniejsze, przypalone). Mogą powstać również liczne spękania włosowate, ale grubsze niż te wynikające z nagłego odparowania wilgoci, które po przesunięci zwykłego młotka budowlanego po powierzchni powodują, że w miejscach odparzenia posadzka wydaje charakterystyczny dźwięk – „szeleści”. Po opukaniu obszaru z odspojoną posypką słychać głuchy odgłos. I choć wydaje się, że posypka się trzyma, to jest pewne, że po obciążeniu posadzki i w trakcie jej normalnej eksploatacji te miejsca się wykruszą, posypka będzie odspajać się płatami.
Jakie są przyczyny odparzeń utwardzaczy DST?
Przyczyn odspajającej się posypki może być wiele. Gdybyśmy mieli je pogrupować, to główne z nich są w kategoriach: beton – rodzaj, transport, obróbka przed aplikacją posypki, błędy projektowe, posypka – rodzaj, aplikacja i obróbka betonu po jej aplikacji, warunki na budowie w trakcie wykonywania robót posadzkarskich, pielęgnacja posadzki po jej wykonaniu, eksploatacja posadzki.
Niedostateczna jakość betonu
Zacznijmy od betonu – głównego składnika posadzki betonowej. Jego dobór, jak również dobór dostawcy betonu i sposobu jego podania ma kluczowe znaczenie dla jakości posadzki betonowej.
Rodzaj mieszanki betonowej
Przede wszystkim musi to być beton posadzkowy – czyli beton o odpowiedniej konsystencji, przyroście wytrzymałości, obrabialności, stosunku wody do cementu (w/c), rodzajowi i ilości kruszywa (krzywa przesiewu, punkt piaskowy). A także użytych cementów w zależności od pory roku i domieszek mających wpływ na w/w cechy betonu.
Pod żadnym pozorem nie wolno wykonywać posadzek betonowych z betonu towarowego. Beton towarowy bowiem przeznaczony jest do wykonywania elementów konstrukcyjnych w budownictwie, zwykle w formach takich jak deskowania, szalunki czy formy gotowe. Po zaaplikowaniu nie jest modyfikowany np. przez dodawanie posypek utwardzających i obrabiany mechanicznie przez zacieranie. Wytrzymałość ma przyrastać szybko, aby wykonany element móc jak najszybciej rozszalować i obciążać.
Jest to beton szybciej wiążący, w którym hydratacja cementu następuje szybciej, a ewentualną obróbkę wykonuje się po całkowitym stwardnieniu, a nie jak w przypadku betonu posadzkowego, w trakcie jego wiązania.
Z uwagi na to beton towarowy jest słabo obrabialny i mało przewidywalny – gwałtowne, nierównomierne wiązanie. W związku z tym nie nadaje się jako beton na posadzki, a tym samym, aby go utwardzać suchymi posypkami. Ryzykantów posadzkowych kusi jednak niższą ceną. Nie warto jednak ulec pokusie tych pseudo oszczędności, ponieważ skutki mogą być opłakane.
Klasa betonu
Klasa betonu – posadzek nie powinno się wykonywać z betonu o klasie niższej niż C20/25, ani wyższej niż C30/37. W jaki sposób uzyskuje się określone klasy betonu? Zwiększając ilość cementu na 1 m3 mieszanki i różnicując rodzaj kruszywa. Skupmy się jednak na cemencie. Jest górna granica określana przez producentów posypek na poziomie 350 kg/ m3 mieszanki, ponieważ jej przekroczenie powoduje, że beton traci swoje inne, cenne dla wykonawcy, a później użytkownika właściwości.
Im wyższej klasy beton posadzkowy, tym trudniej się go obrabia i utwardza posypkami. Technologicznie posypkę wsypujemy na obrabianą powierzchnię betonu w odpowiednim momencie, a następnie wcieramy ją mechanicznie i wielostopniowo wygładzamy powierzchnię posadzki. Przy zbyt wysokiej klasie betonu proces ten staje się trudny, czasem wręcz niemożliwy, a próba wtarcia w taki beton posypki kończy się właśnie oparzeniami i odspojeniami.
Beton nie trzyma wody
Punkt piaskowy to procenowy udział piasku (kruszywo o frakcji 0-2 mm) liczony wagowo w całej masie kruszywa w betonie (frakcje 0-16 mm). Jego ilość oraz jakość decyduje o tym, jak mocno płyta betonowa „trzyma” wodę po jej ułożeniu, zniwelowaniu i zawibrowaniu. Jeżeli frakcji pylistych 0-0,63 mm jest zbyt mało, wtedy beton odda dużą ilość wody na powierzchnię, co zmieni stosunek w/c powierzchni posadzki i bardzo osłabi jej wierzchnią warstwę.
Beton nie daje wystarczającej ilości „towaru” (mleczka betonowego)
Na powierzchni betonu będzie zbyt mało „towaru” – zaczynu cementowego (zaczyn może być zbyt rozwodniony), aby taką powierzchnię utwardzić posypką. Taka „rozcieńczona” i utwardzana powierzchnia może się odspoić. Dzieję się to często na betonach z betoniarni, które korzystają ze zbyt mocno wypłukanego piasku, ubogiego we frakcje pyliste. Uwaga na takie betony!
Z drugiej strony mamy betony, które bardzo mocno trzymają wodę – po ułożeniu, zniwelowaniu i zawibrowaniu powierzchnia płyty betonowej jest dziwnie sucha, jak mówią posadzkarze „zbyt mało spocona”. Wtarcie posypki w taki beton jest możliwe, ale na pewno nie w zalecanej ilości 3-4 kg na 1 m2 posadzki. Chęć wsypania zalecanej ilości posypki na beton, który nie ma szans jej przyjąć, kończy się oparzeniami i odspojeniami.
Zbrojnie posadzek przemysłowych
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na zbrojenie betonu. Zbrojenie rozproszone stalowe jest nienasiąkliwe (jednak ulega korozji) i nie ma wpływu na zatrzymanie wody w betonie. Natomiast zbrojenie włóknami polipropylenowymi czy kopolimerowymi ma. Dodatek nasiąkliwego włókna w ilości 1,8 – 2,2 kg /m3 mieszanki potrafi drastycznie zmienić sposób w jaki beton trzyma i oddaje wodę. Wykonawcy, którzy wykonują całe życie posadzki na włóknie stalowym i przesiadają się na włókno z tworzywa sztucznego mogą zostać bardzo mocno zaskoczeni w trakcie obróbki mechanicznej takiego betonu. Dlatego warto wybrać włókno kopolimerowe, które jest całkowicie nienasiąkliwe i dobrze się zaciera. Jest jednak lżejsze od stalowego i ma większą tendencję do wypływania na powierzchnię posadzki.
Napowietrzenie mieszanki betonowej
Na utrzymanie i oddawanie wody mają również wpływ domieszki do betonu i zawartość powietrza (napowietrzenie). Stosujemy domieszki do betonu, aby zmienić jego właściwości ze względu np. na warunki atmosferyczne – betonowanie w warunkach zimowych. Niewielka ilość tych domieszek może mieć wpływ na retencję wody w płycie betonowej, a tym samym możliwość jej utwardzenia posypkami z sukcesem. Beton posadzkowy nie powinien mieć większego napowietrzenia niż 2%.
Transport betonu na miejsce budowy
Dla zachowania płyty betonowej duży wpływ ma również transport betonu. Transport i dostarczenie betonu w miejsce zabudowania powinien odbyć się bezzwłocznie po jego wymieszaniu na węźle betoniarskim. Beton zaraz po wymieszaniu przez pewien czas nie wiąże – to opóźnienie wynosi około godziny i dla uzyskania komfortu pracy, ale i najlepszych rezultatów w tym czasie należy beton dostarczyć i rozładować. Idealnie gdy betonowóz wjeżdża na halę/magazyn i może podać betonu bezpośrednio w miejsce zabudowania.
Czasami jest to jednak niemożliwe i trzeba skorzystać z transportu pomocniczego – taczki, wozidła lub pompy, czy rurociągu. Nie jestem zwolennikiem ani pompy ani rurociągu, dlatego, że to dodatkowa droga, którą musi pokonać beton z „gruchy” do miejsca zabudowania. Pracownicy betoniarni mogą się upierać, ale doświadczeni posadzkarze wiedzą, że beton wychodzący z betonowozu i wchodzący do rurociągu, a następnie wypadający 50-100 m od „gruszki” na końcu rurociągu to już nie jest ten sam beton (bardziej napowietrzony, większe ryzyko segregacji składników).
Proces betonowania
Kluczowe w tym miejscu jest również łączenie pól betonowania. Beton należy podawać w taki sposób, aby kolejne gruszki sprawnie, bez większych przerw dowoziły świeżą mieszankę na budowę i łączyć beton z poszczególnych partii wtedy gdy ten ułożony jest jeszcze świeży. Całkowicie niedopuszczalna jest sytuacja (możliwa przy nieumiejętnym obsługiwaniu rurociągu), że w jednym obszarze zabudowania będzie beton z różnych gruszek, np. z 1, 4 i 6. Albo, że przy demontażu rurociągu resztki betonu w danym miejscu pozostaną (nie zostaną rozgarnięte), a następnie po tym jak stwardnieją, zostaną przykryte warstwą świeżego betonu. Taki beton nie połączy się ze sobą i w górnej warstwie będzie się inaczej zachowywał niż monolityczna płyta z jednej partii betonu.
Obróbka mechaniczna płyty betonowej przed aplikacją posypki
Po przetransportowaniu mieszanki w miejsce zabudowania, jej ułożeniu, a przed aplikacją posypki beton musi być odpowiednio obrobiony mechanicznie.
